Урок 8 (Oka leciono)
НОВИ ДУМИ (NOVAJ VORTOJ)
| agi | действам |
| aperi | появявам се |
| besto | животно |
| decidi | решавам (да...) |
| doloro | болка |
| glaso | стъклена чаша |
| homo | човек |
| kelkaj | няколко |
| kontraŭ | срещу, против |
| kvankam | въпреки че |
| ludi | играя, свиря |
| morti | умирам |
| noto | бележка |
| ofte | често |
| ordo | ред |
| plori | плача |
| polico | полиция |
| pro | заради |
| pura | чист |
| raporti | съобщавам |
| senti | чувствам |
| sovaĝa | див |
| super | над |
| teni | държа |
| tamen | въпреки това |
| timi+Ak. | боя се от, страхувам се от |
| trans | през, отвъд |
| tuj | веднага |
| vino | вино |
| vorto | дума |
GRAMATIKO
de = предлог, който изразява
- притежание: la libro de Petro;
- отношение: la koloro de la floro;
- част от нещо: la resto de la mono.
В случаи 1 и 2 се превежда на български с "на", а в третия случай - с "от".
al = въвежда непрякото допълнение: Skribu al mi = Пиши ми (т.е. - на мене); Donu al mi la libron = Дай ми (на мене) книгата. Понякога конструкциите с "al" могат да се заместят с изрази във винителен падеж: helpu al mi=helpu min; pardonu al mi=pardonu min
da = предлог при назоваване на количество: glaso da akvo=чаша вода; kiom da homoj?=колко души?; iom da tempo=известно време, малко време. Ако изразът с "da" изпълнява ролята на пряко допълнение, във винителен падеж се поставя съществителното име преди предлога, но не и съществителното име след него: Donu al mi glason da kafo.
-ig- = правя такъв, какъвто е посочено в корена: beligi=разхубавявам; venigi=карам да дойде.
-aĉ- = наставка за означаване на отрицателно качество, негодност: domaĉo=съборетина (лоша къща); ridaĉi=хиля се (смея се неприятно); ĉevalaĉo=кранта.
MALBELA TAGO
Hodiaŭ mia patrino estis tre maltrankvila. Mi venis el la lernejo kaj raportis al ŝi ke mi ricevis malbonan noton. Ŝi diris:
- Knabaĉo, vi devas pli multe laborigi vian kapon. Kiom da malbonaj notoj vi havas?
Mi estis malĝoja.
- Iru en vian ĉambron kaj lernu! - ŝi diris.
Mi sidis en mia ĉambro, sed mi povis nek lerni nek legi. Miaj pensoj estis ĉe ludo kun miaj amikoj kaj ĉe sporto.
Mi diris al mi mem: Ĉu mi estas tiom malsaĝa, kvankam mi lernis multe?
Tiam la patrino eniris en la ĉambron kaj aŭdis miajn vortojn. Ŝi tuj respondis:
- Ne, mia kara, vi ne estas malsaĝa. La problemo estas, ke vi devas lerni multe pli. Tiam vi ne havos nur malbonajn notojn.
- Ankaŭ nun mi ne havas ilin. Mi havas bonan noton en muziko - mi diris.
La patrino subite ekridis. Tio denove plibeligis la tagon. Sed la problemo tamen restis.
EKZERCOJ
A. TRADUKU KAJ RESPONDU! (ПРЕВЕДЕТЕ И ОТГОВОРЕТЕ)
- Кой ще почисти кухнята след обяда?
- Какво искаш да пиеш - чай, малко кафе, чаша вода или не искаш да пиеш нищо?
- Заради какво ти така внезапно реши да обновиш стаичката си и да купиш няколко скъпи книги?
- На кого даде чистите чаши за вино?
- Срещу кого игра твоят спортен клуб преди две седмици?
- Виждаш ли често полицая, който живее в жилището над тебе?
B. KOMPLETIGU LA FRAZOJN! (ДОПЪЛНЕТЕ ИЗРЕЧЕНИЯТА)
- Ni ord__is ĉion kaj transdonis al ili.
- Mi petas glason __ kafo kaj iom __ akvo.
- Doloris lin la kapo. Li malsan__is.
- La knabino ŝatas esti bela kaj pro tio ŝi bel__as sian vizaĝon.
- Tiu knab__o agis malbone kaj plor__is la knabinon.
- Hieraŭ aperis kelkaj sovaĝaj bestoj. Homoj mort__is ilin.
C. TRADUKU! (ПРЕВЕДЕТЕ)
subteni; malaperigi; elteni; utiligi; deteni sin; alivorte; kunordigi; sinteno; loĝigi; memorigi; plifortigi; renovigo; starigi; utiligebla; aperigi; forigi; devigi; senmorta; malplenigi; malesperigi; sciigi; kelkfoje; transdoni; superrigardo