Урок 5 (Kvina leciono)

НОВИ ДУМИ (NOVAJ VORTOJ)

aĉeti	купувам
aŭskulti	слушам
aŭto	автомобил
bedaŭri	съжалявам
burokrato	бюрократ
certe	сигурно
ĉar	защото, понеже
ĉi	означава близост
dum	докато, по време на
edzo	съпруг
forgesi	забравям
helpi	помагам
horo	час
jam	вече
jaro	година
kial	защо
komenci	започвам
kosti	струвам
monato	месец
multekosta	скъп
ol	от (при сравнение)
plaĉi	харесва се
plej	най-...
plena	пълен
pli	по-...
pli ol	по(вече) от
sendi	изпращам
sinjoro	господин
tempo	време
tiu	този
vendi	продавам
veturi	пътувам
vivi	живея

GRAMATIKO

Съотносителни думи (korelativoj): наричат се така, понеже са във взаимовръзка помежду си както по отношение на формата, така и по отношение на смисъла.

                              /  U     за лице
                             //  O     за предмет
въпросителни     K  \       ///  E     за място
показателни      T  \\     ////  AM    за време
неопределителни  -  --> i <----  A     за качество
обобщителни      Ĉ  //     \\\\  EL    за начин
отрицателни    NEN  /       \\\  OM    за количество
                             \\  AL    за причина
                              \  ES    за притежание

ĉi = означава близост: ĉi tiu (=tiu ĉi) = този тук и т.н.

Степени на сравнение (gradoj de komparo):

• |--| estas tiel longa kiel |--|.
• |----| estas pli longa ol |--| (сравнителна степен - komparativo)
• |------| estas la plej longa el ĉiuj (превъзходна степен - superlativo)

-ind- = достоен за, заслужаващ: bedaŭrinda=достоен за съжаление; bedaŭrinde=за съжаление; inda=достоен.

dum = 1. по време на, през: Ne parolu dum la manĝo! (Не говори по време на ядене!) 2. докато: Ne parolu dum vi manĝas! (Не говори, докато се храниш!)

ankoraŭ = още - означава продължаване на действието или бездействието: Li ankoraŭ laboras; Ŝi ankoraŭ ne legis la libron.

jam = 1. вече: Mi jam parolas Esperanton. 2. още: Jam antaŭ du jaroj li parolis Esperanton.

вече = jam (във всички случаи!)

още = 1. ankoraŭ - ако не може да се трансформира в изречение с "вече". 2. jam - ако може да се трансформира в изречение с "вече", например: Още преди две години той учеше Есперанто = Преди две години той вече учеше Есперанто. = Jam antaŭ du jaroj li lernis Esperanton.

Kioma estas la horo? = Колко е часът? При посочване на часове се използват числителни редни имена, а на минути и секунди - числителни бройни. Пример: Estas la sepa horo kaj tridek naŭ minutoj = Часът е седем и тридесет и девет минути.

NOVA AŬTO

Sinjoro Rapid, amiko de Marko, eniris vendejon de aŭtoj. Tie li vidas belan sinjorinon kiu plaĉas al li. Vendisto venas al li. Sinjoro Rapid demandas:

- Kiu aŭto estas la plej bona?

- Tiu ĉi estas la plej bona el ĉiuj.

- Ĉu ĝi estas rapida?

- Ĝi estas pli rapida ol aliaj.

- Ĉu ĝi estas ankaŭ forta?

- Ho jes, ĝi estas tre forta.

- Certe ĝi estas multekosta?

- Kompreneble, ĝi estas la plej multekosta el ĉiuj.

- Dankon, bedaŭrinde mi ne aĉetos novan aŭton, ĉar mia malnova aŭto estas la plej malmultekosta el ĉiuj. Mi ankoraŭ veturos per ĝi.

Dum li tion diris, li denove rigardis la belan sinjorinon. Sed la vendisto diris:

- Estos pli bone ke vi ne rigardu tiun ĉi sinjorinon. Ankaŭ ŝi estas tre multekosta. Mi scias, ĉar mi estas ŝia edzo.

EKZERCOJ

A. TRADUKU KAJ RESPONDU! (ПРЕВЕДЕТЕ И ОТГОВОРЕТЕ)

1. Можеш ли да учиш спокойно, когато (докато) някой пее весело?
2. Кой знае, кога и къде ще се видим пак?
3. Колко е часът сега?
4. Помогна ли ти някой да отвориш вратите на старата къща?
5. Защо нямаш време да ме слушаш по-дълго?

B. KOMPLETIGU LA FRAZOJN! (ДОПЪЛНЕТЕ ИЗРЕЧЕНИЯТА)

1. Dankon, sinjoro. Nedank____.
2. Horo estas mallonga, tago estas ___ longa, monato estas __ ____ longa.
3. Mi legis pli multajn librojn __ mia amiko.
4. Mi sendis al mia amiko longajn leterojn, ___ li estis en Tokio.
5. La libro estas leg____.

C. TRADUKU! (ПРЕВЕДЕТЕ)

sinjorino; malmultekosta; ĉiutage; intertempe; plenplena; nuntempe; ĉiuokaze; malhelpi; vendejo; edzino; ĉiujare; jarcento; alveni; kvarmonate; alveturi; nepardoninde

Отговори